اصطلاحات بازار
طلای آبشده
طلای آب شده از ذوب کردن طلاهای گوناگون مانند طلاهای دست دوم و طلاهای کهنه به دست میآید. طلای آب شده، در واقع همان طلاهای زینتی دست دوم هستند که آب میشوند. وقتی طلای زینتی استفاده شده، میشکند یا مدل آن قدیمی میشود و خواهان ندارد برای اینکه دوباره به چرخه تولید طلای زینتی بازگردد در کورههای مخصوص ذوب طلا و جواهرات قرار گرفته و ذوب میشود. این نوع طلا به دلیل اینکه خاصیت زینتی خود را از دست داده، مشمول مالیات نیست و کارمزدی هم به آن تعلق نمیگیرد.
شمش طلا
شمش، طلای خالصی که حداقل عیار آن ۹۹۵ و حداکثر طلای آن ۹۹۹.۹۹ است که توسط کارخانههای مخصوص تولید میشود.
طلای خام
طلای خام همان فلزی است که همراه با ناخالصیهای بسیار از معادن طلا استخراج میشود. این طلای ناخالص طی مراحل متعدد به شکل جواهرات و زیورآلات براق و درخشنده تبدیل میشود یا برای کاربردهای دیگر مورد استفاده قرار میگیرد. فرایند تبدیل طلای ناخالص به شمش یا طلای آب شده، بستگی به معدن و نوع استخراج طلا دارد. گاهی ممکن است زمان نسبتاً طولانی طی شود تا طلا خالص شده و بهصورت شمش طلا به بازار عرضه شود.
طلای ساخته شده
طلای ساخته شده طلایی است که در طلا فروشیها یا کارگاهها بسته به نیاز مشتری به شکل خاصی ساخته میشود.
عیار سنجی
به روشهایی که کمک میکند تا عیار یک طلا را مشخص کنیم عیار سنجی میگویند.
گواهی سپرده طلا
با استفاده از گواهی سپرده طلا افراد میتوانند مالکیت یک قطعه طلا را به دست بگیرند، بدون آنکه نیازی به دریافت فیزیکی آن داشته باشند.
آلیاژ طلا
به ترکیب فلز طلا با دیگر فلزات، به منظور افزایش استحکام و تغییر رنگ و عیار طلا، آلیاژ طلا میگویند.
ری گیری طلا
به منظور اندازهگیری دقیق عیار طلا، قطعه کوچکی از آن را که با یک قیچی مخصوص بریدهاند در آزمایشگاههای عیارسنجی که به «ریگیری» معروف هستند محک میزنند. اغلب اوقات این کار را برای اندازهگیری عیار طلاهای آب شده که عیار مشخصی ندارند انجام میدهند.
انگ طلا
میزان خلوص طلا را که با مقیاس عیار مشخص میکنند «انگ طلا» میگویند که با درج حرف (K) روی زیور آلات نشان داده میشود. به خاطر داشته باشید که هرچه انگ یا عیار طلا بیشتر باشد، میزان مقاومت آن در برابر گرما و رطوبت بیشتر خواهد بود.
ریژه
قالبهایی که طلا را پس از ذوب شدن در آن میریزند. برخی از این قالبها دارای انگ هستند و برخی دیگر پس از بیرون آوردن از قالب، انگ را روی آن حک میکنند.
بوته ذوب طلا
بوته طلا ظرفی است که قطعات طلا را برای استفاده مجدد درون آن ذوب میکنند. غالباً جنس بوتهی طلا از مخلوط گرافیت، خاک رس یا گچ است؛ هر بوته طلا باید فقط برای یک عیار معین به کار رود.
قالکاری طلا
قال به معنای کوره زرگری است و قالکاری فرایندی است که آن فلزات گرانبها مثل طلا و نقره از ضایعات و مواد زائد حاوی این فلزات، جدا می شوند تا در یک پروسه بازیابی شیمیایی، بازیافت گردند. به کسی که این ضایعات را در کوره قالکاری ذوب میکند تا فلزات گرانبها را جدا سازی نماید، قالکار میگویند. قالکاری در مواردی همچون؛ خاک کف کارگاهها، استخراج طلا از مواد معدنی، ضایعات الکترونیک و چاههای فاضلاب نیز استفاده میشود.
آبکاری طلا
به فرایند افزودن یک لایه طلا بر روی فلزات از جنس دیگر مانند نقره و پلاتینیوم آبکاری طلاGold Plating میگویند. در حقیقت، آبکاری با طلا روشیست که برای جلوگیری از خوردگی و تغییر رنگ فلزات در طول زمان استفاده میشود. معمولا طلافروشان برای آبکاری از طلای ۲۴ عیار استفاده میکنند.
به عمل سوار کردن نگین و سنگ بر روی پایهی طلا و جواهرات مخراجکاری میگویند
سنگ اتمی
به سنگها و نگینهای تقلبی گفته میشود، که به علت ارزان بودن آن، برای مصنوعات طلا استفاده میشود.
سنگ محک
سنگ محک سنگی سیاه رنگ از جنس سیلیسیم و کوارتز است. برای عیار سنجی طلایی از آن استفاده میشود که کم وزن و یا با ورقههای نازکی از طلا ساخته شدهباشند.
تیزآب سلطانی
تیزآب سلطانی، محلولی بسیار خورنده است که میتواند فلزاتی مانند طلا، پلاتین و … را در خود حل کند. از این محلول برای عیارسنجی طلا استفاده میشود.
طلای شاخص
طلایی که از عیار آن مطمئن هستیم. هنگامی از آن استفاده میشود که در تست طلا دچار تردید شویم، و آن طلا را با طلای شاخص مقایسه میکنیم.
طلای خارجی
به طلاهایی که در کشورهای دیگر تولید شده و وارد بازار طلای ایران میشوند، طلای خارجی میگویند. طلاهای خارجی موجود در بازار ایران بیشتر ساخت کشورهای هند، ایتالیا و ترکیه هستند.
طلای شکن
به طلاهای ترد و شکنندهای که پس از ذوب ناخالصیهایی همراه آنها وجود دارند، طلای شکن میگویند.
طلای شرطی
به طلای آب شدهای که معامله میشود ولی هنوز عیار آن مشخص نیست، طلای شرطی یا عیار شرطی گفته میشود. طلای شرطی یعنی: به شرط مشخص شدن عیار در ری گیری. معمولاً برای یک مشتری معتبر، طلای آب شده شرطی با عیار ۷۵۰ فاکتور میشود. برای مشتری غیر معتبر عیار کمتر مثل ۷۴۰ فاکتور دهی میشود. معامله نهایی طلا پس از مشخص شدن عیار طلا در ریگیری انجام میشود.
طلای متفرقه
طلاهای استفادهشده و زینتی است که به طلافروشان میفروشیم، طلای متفرقه یا دست دوم میگویند.
طلای ریزشی
پس از ساخت طلا در طلاسازی مقداری از وزن اولیه طلا کاهش مییابد که به آن طلای ریزشی میگویند.
مصنوعات طلا
هرگونه کالای تزئینی و زیورآلاتی که از طلا ساخته شده و یا حتی با روکشی از طلا پوشیده شده باشد، مصنوع طلا نامیده میشود.
مسکوکات طلا
مسکوکات طلا به سکههایی گفته میشود که زیر نظر بانک مرکزی هر کشوری ساخته میشوند. خود مسکوک نیز یعنی همان سکههای فلزی که تحت نظر بانک مرکزی تولید شدهاند و امروزه به عنوان پول خرد استفاده میکنیم.
ملغمه
ترکیب هر فلز با جیوه را ملغمه گویند. یکی از روشهای جداسازی طلا از سایر ترکیبات، حل کردن طلا در جیوه است. برای جداسازی طلا از ملغمه نیز جیوه را تبخیر میکنند و طلا در کف ظرف باقی میماند.
بارخانه
بارخانه به مجموعه یکسان سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی داخل یک پک یا بسته را بارخانه میگویند که برای خرید عمده همه سنگهای زینتی داخل پک بصورت یکجا و کلی معامله میشود. اما برای خرید جزیی، بارخانه جلوی مشتری باز می شود و مشتری به صورت تکی از داخل آن انتخاب میکند.