مارکیز

گواهی سپرده سکه‌ی طلا، ورقه‌ای بهادار است که نشان می‌دهد دارنده‌ی آن، مقدار معینی سکه طلا در انبار بورس کالای ایران (خزانه‌داری پردیس بانک رفاه) دارد. این گواهی سپرده به افراد این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به نگهداری فیزیکی سکه‌ها، مالکیت و خرید و فروش آنها را در بازار بورس انجام دهند. در این سیستم، تنها سکه‌ی مورد تایید انبار، سکه تمام بهار آزادی با عیار ۹۰۰ و وزن ۸.۱۳۳ گرم است که سال ضرب آن از ۱۳۸۶ به بعد باشد.

نحوه عملکرد گواهی سپرده سکه طلا:
1. سپرده‌گذاری: افراد سکه‌های خود را به انبار بورس کالای ایران می‌سپارند و در ازای آن گواهی سپرده دریافت می‌کنند.
2. معاملات بورسی: این گواهی‌ها به‌عنوان اوراق بهادار در بازار بورس قابل معامله هستند.
3. تحویل فیزیکی: هر زمان که دارنده گواهی بخواهد، می‌تواند به خزانه‌داری مراجعه کرده و سکه‌های فیزیکی خود را تحویل بگیرد.

مزایای گواهی سپرده سکه طلا:
1. کاهش کارمزد و اجرت: معاملات گواهی سپرده سکه طلا در بورس کارمزد بسیار کمتری (حدود ۰.۲۵ درصد) نسبت به معاملات فیزیکی سکه (۱ تا ۲ درصد) دارد.
2. امنیت بالاتر: اوراق بهادار نسبت به سکه‌های فیزیکی امنیت بیشتری دارند. در صورت مفقود شدن یا دزدیده شدن، تنها صاحب سپرده یا وکیل قانونی او می‌تواند سکه‌ها را دریافت کند.
3. بازار فعال و نقدشوندگی بالا: بازار بورس با داشتن مشتریان دائمی، امکان خرید و فروش سریع و آسان گواهی سپرده سکه را فراهم می‌کند.
4. سهولت در نگهداری و معامله: نیازی به نگهداری فیزیکی سکه‌ها نیست و معاملات به‌صورت الکترونیکی انجام می‌شوند، که خطرات نگهداری سکه در منزل را حذف می‌کند.

انواع معاملات سکه در بازار بورس:
1. معاملات نقدی: در این نوع معامله، تسویه به‌صورت نقدی و در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام می‌شود.
2. معاملات نسیه: در این روش، خریدار می‌تواند بلافاصله مالکیت سکه را به‌دست آورد ولی پرداخت مبلغ در آینده انجام می‌شود.
3. معاملات سلف: این نوع معامله به خریدار امکان می‌دهد تا سکه را در آینده با قیمت توافقی فعلی خریداری کند.
4. معاملات آتی: این روش به خریدار و فروشنده اجازه می‌دهد تا قراردادهایی برای خرید یا فروش سکه در تاریخ‌های آینده با قیمت مشخص ببندند. این نوع معامله برای کاهش ریسک نوسانات قیمت استفاده می‌شود.

نتیجه‌گیری
گواهی سپرده سکه طلا به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد تا بدون دغدغه نگهداری فیزیکی سکه‌ها، در بازار بورس به خرید و فروش آنها بپردازند. این روش به دلیل کارمزد کمتر، امنیت بالاتر و سهولت در معاملات، نسبت به خرید و فروش فیزیکی سکه مزایای بیشتری دارد. علاوه بر این، وجود انواع مختلف معاملات در بازار بورس، انعطاف‌پذیری و امکانات متنوعی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند.

خرید و فروش سکه توسط بانک مرکزی

علاوه بر خرید و فروش سکه که به‌صورت حضوری و با عمده‌فروشی و تک‌فروشی صورت می‌گیرد، روش‌های دیگری نیز برای خرید و فروش سکه وجود دارد. این روش‌ها شامل پیش‌خرید یا پیش‌فروش سکه‌های طلا و همچنین خرید و فروش سکه‌های طلا در بازار پرریسک بورس می‌شود.

پیش‌خرید و پیش‌فروش سکه‌های طلا
پیش‌خرید یا پیش‌فروش سکه‌های طلا بیشتر توسط بانک مرکزی انجام می‌شود. در این روش، قبل از ضرب سکه‌ها توسط بانک مرکزی، پول سکه‌ها از مردم دریافت می‌شود و آنها صبر می‌کنند تا در تاریخ مشخصی سکه‌های خود را تحویل بگیرند. این فرآیند به این شکل است که بانک مرکزی با اعلام شرایط خاصی، مردم را ترغیب به پیش‌خرید سکه می‌کند.

چرا مردم پیش‌خرید سکه می‌کنند؟
ممکن است سوال کنید که چرا مردم پول خود را به بانک مرکزی می‌دهند و هیچ سکه‌ای دریافت نمی‌کنند؟ دلیل این موضوع این است که بانک مرکزی شرایط جذابی برای پیش‌خرید سکه فراهم می‌کند. این شرایط شامل تخفیف‌های ویژه، نرخ‌های بهره پایین‌تر و تضمین تحویل سکه در آینده می‌شود. به همین دلیل، بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند به جای خرید نقدی از مغازه‌های سکه‌فروشی، سکه‌های خود را از بانک مرکزی پیش‌خرید کنند.

مزایای پیش‌خرید سکه از بانک مرکزی
1. امنیت بالاتر: خرید از بانک مرکزی امنیت بیشتری دارد زیرا خطر تقلب یا دریافت سکه‌های بی‌کیفیت وجود ندارد.
2. شرایط مالی بهتر: بانک مرکزی معمولاً شرایط مالی بهتری نسبت به بازار آزاد ارائه می‌دهد، مانند تخفیف یا تضمین نرخ ثابت.
3. ترغیب به سرمایه‌گذاری: با فراهم کردن شرایط جذاب، بانک مرکزی مردم را به سرمایه‌گذاری در طلا تشویق می‌کند، که می‌تواند به ثبات اقتصادی کمک کند.

خرید و فروش سکه در بازار بورس
خرید و فروش سکه‌های طلا در بازار بورس نیز یکی از روش‌های دیگر است که به دلیل نوسانات زیاد و ریسک‌های بالا، محبوبیت خاصی بین سرمایه‌گذاران دارد. در این روش، سکه‌های طلا به‌عنوان یک دارایی قابل معامله در بورس کالا شناخته می‌شوند و افراد می‌توانند با خرید و فروش این دارایی‌ها سود کسب کنند. اما این روش به دانش و تجربه بیشتری نیاز دارد زیرا بازار بورس پر از نوسانات و تغییرات غیرقابل پیش‌بینی است.

نتیجه‌گیری
روش‌های مختلفی برای خرید و فروش سکه‌های طلا وجود دارد که هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. پیش‌خرید و پیش‌فروش سکه از طریق بانک مرکزی به دلیل شرایط ویژه و امنیت بالاتر، انتخاب محبوب‌تری برای بسیاری از مردم است. اما برای کسانی که به دنبال ریسک بیشتر و سودهای بالقوه بالاتری هستند، بازار بورس می‌تواند گزینه مناسبی باشد. مهم این است که هر فرد با توجه به میزان ریسک‌پذیری و هدف سرمایه‌گذاری خود، روش مناسب را انتخاب کند.

حباب چیست؟
به تفاوت میان قیمت واقعی و قیمت بازار یک کالا، حباب گفته می‌شود. حباب زمانی ایجاد می‌شود که قیمت یک کالا به دلایلی غیر از ارزش ذاتی آن افزایش یا کاهش یابد.

حباب مثبت و منفی طلا چیست؟
حباب مثبت زمانی رخ می‌دهد که قیمت بازار یک کالا، مانند سکه یا طلا، بیشتر از ارزش واقعی آن باشد. به عبارت دیگر، قیمت در بازار بیش از حد بالاست. در مقابل، حباب منفی زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت بازار کمتر از ارزش واقعی کالا باشد، یعنی قیمت در بازار به صورت غیرطبیعی پایین‌تر از ارزش واقعی آن است.

حباب سکه چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
حباب سکه زمانی شکل می‌گیرد که قیمت بازار سکه تحت تأثیر عوامل خارجی مانند شرایط اقتصادی و سیاسی کشور به شدت نوسان کند و از قیمت واقعی خود فاصله بگیرد. قیمت واقعی سکه بر اساس قیمت اونس جهانی طلا و نرخ ارز تعیین می‌شود.

چه کسانی در حباب سکه سود می‌برند؟
افرادی که می‌توانند تغییرات بازار را پیش‌بینی کنند و در زمان مناسب وارد یا خارج شوند، از حباب سکه سود می‌برند. مثلاً در حباب مثبت، کسانی که قبل از افزایش قیمت سکه را خریداری کرده‌اند، می‌توانند با فروش آن به قیمت بالاتر سود کنند. در مقابل، در حباب منفی، افرادی که پس از کاهش قیمت سکه را خریداری می‌کنند، می‌توانند پس از بازگشت قیمت به حالت عادی سود کنند.

عوامل ایجاد حباب سکه
ایجاد حباب مثبت و منفی در بازار سکه عمدتاً به دلیل تغییرات در عرضه و تقاضا اتفاق می‌افتد. وقتی که تعداد زیادی از افراد به دنبال خرید سکه هستند و تقاضا بیش از عرضه است، قیمت سکه افزایش می‌یابد و حباب مثبت شکل می‌گیرد. در مقابل، وقتی که جذابیت سرمایه‌گذاری در سکه کاهش می‌یابد و تعداد فروشندگان از خریداران بیشتر می‌شود، قیمت سکه کاهش می‌یابد و حباب منفی ایجاد می‌شود.

فهمیدن مفهوم حباب سکه و شناخت عواملی که بر آن تأثیر می‌گذارند، به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در بازار بگیرند و از فرصت‌های موجود به بهترین شکل استفاده کنند.

داستان وکیوم‌کردن سکه به چند دهه قبل برمی‌گردد. در آن زمان، صرافی‌ها و سکه‌فروش‌های معتبر برای اینکه خیال مشتری را از اصل بودن سکه راحت کنند، کارت ویزیت خود را هم همراه با سکه به مشتری ارائه می‌دادند. این کارت ویزیت در آن‌ زمان حکم فاکتور سکه را داشت و مشتری هم خیالش راحت بود.

این روال همین‌طور ادامه پیدا کرد تا اینکه صرافی‌ها تصمیم گرفتند برای افزایش اعتبار سکه و زیبائی بیشتر کارشان، سکه‌ها را روی کارت‌های ویزیت خود پرس کنند. این روند تا جائی پیش رفت که در حال حاضر تمامی سکه‌های بانکی فقط به صورت وکیوم‌شده خرید و فروش می‌شوند. یعنی این سکه‌های وکیوم‌شده در بین عموم به‌قدری اعتبار پیدا کرده که مردم تصور می‌کنند اگر سکه وکیوم نداشته باشد، معتبر نیست. اما این باور صحت ندارد و تمامی سکه‌های باز و بدون وکیوم که توسط بانک مرکزی ضرب شده‌اند نیز همان وزن و عیار سکه‌های وکیوم را دارند.

تاریخچه اولین سکه حدوداً به ۵۰۰۰ سال پیش در موهنجودارو (در پاکستان فعلی) برمی‌گردد و تاریخچه اولین سکه در ایران در ۲۵۰۰ سال پیش به دوره هخامنشیان، می‌رسد. سکه‌هایی که از این دوران یافت شده است همگی با دست ضرب شده‌اند. همین کار دست، موجب افزایش قیمت نجومی این سکه‌هاییست که دیگر عتیقه نام دارند. سکه‌های قدیمی با دست ضرب می‌شدند به همین خاطر روزانه فقط امکان ضرب چند سکه وجود داشت. به اینگونه سکه‌ها، سکه‌های چکشی می‌گویند. اما امروزه دیگر مراحل ضرب کردن سکه را به صورت دستی انجام نمی‌دهند. در زمان حال سکه‌ها را با دستگاه‌های کاملاً اتوماتیک ضرب می‌کنند، از این رو به آن‌ها، سکه‌های ماشینی گفته می‌شود. دستگاه ضرب سکه ماشینی قادر است در هر ثانیه ۱۲ سکه ضرب کند. فشاری که برای ضرب هر سکه، به قالب‌ها وارد می‌شود، برابر با ۸۰ تن می‌باشد که چیزی معادل ۱۰۰۰ بار ضربه چکش برای ضرب سکه به صورت دستی است. اصطلاح ضرب کردن، برای ساخت سکه‌های طلا به کار برده می‌شود.

در زمان ناصرالدین‌شاه بود که برای اولین بار سکه‌های طلای سبک برای مصرف عموم ضرب شدند. این سکه‌ها دوهزاری یا همان دوزاری نام داشتند و با وزن ۰.۵۷ گرم طلا ضرب می‌شدند. البته در آن زمان و تا دوران احمدشاه، سکه‌ طلای ربع تومان، پنج هزاری، یک تومان، دو تومان و پنج تومانی هم مرسوم بود.  مثلاً سکه یک تومانی، طلایی با وزن ۲.۸۷ گرم بود.

پس از ورود سکه طلا در دوران پهلوی، اشرفی‌های دوران احمدشاه رونق خود را از دست دادند و این سکه‌ها فقط به‌عنوان یادگاری در مجموعه‌های خصوصی نگه ‌داری می‌شدند. در دوران پهلوی اول، انواع سکه طلا به ‌صورت ۱ پهلوی، ۲ پهلوی و ۵ پهلوی وجود داشت. کارمندان دولت به‌عنوان عیدی سکه پهلوی می‌گرفتند. در دوران محمدرضا پهلوی سکه‌ طلا ۵۰۰ ریالی با نقش شیر بالدار، ۷۵۰ ریالی طرح منشور کوروش، ۱۰۰۰ ریالی تخت جمشید، ۲۰۰۰ ریالی شاه و فرح و نیز سکه‌های نیم پهلوی، یک پهلوی، دو پهلوی و پنج پهلوی ضرب شدند.

پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و با تأیید و دستور نخست‌وزیر دولت موقت، به مناسبت و یادبود نخستین بهار پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ در ایران، اجازه ضرب انواع مسکوک طلا بنام «بهار آزادی» صادر شد. از آن زمان تاکنون، سکه‌های بهار آزادی با دو طرح مختلف ضرب شده‌اند.

از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰

یک روی این سکه بنام علی بن ابیطالب بود سه بار تکرار «علی» به خط معقلی تزیینی در داخل یک شش ضلعی، و قید عبارت «بانک ملی ایران» در زیر آن و بر روی دیگر آن تصویر بارگاه علی بن موسی الرضا به همراه عبارت «اوّلین بهار آزادی» و تاریخ ۱۳۵۸ منقوش بود. از آن پس تا سال ۱۳۷۰، انواع سکه‌های بهار آزادی با همین طرح تولید می‌شد؛ اما کلمه «اوّلین» از آن حذف گردیده بود.

از مقایسه طرح بارگاه علی بن موسی الرضا که بر روی این سکه‌ها ضرب شده با طراحی این بارگاه بر روی سکه‌های یادبودی محمدرضا پهلوی، که به‌منظور تکریم مقام علی بن موسی الرضا ضرب شده‌اند، مشخص می‌شود که طرح مزبور الگوبرداری یا حتی کپی برداری از این سکه‌های یادبودی بوده و تنها نوشتار اطراف آن تغییر کرده‌است.

از سال ۱۳۷۰ تا‌کنون

ضرب و توزیع سکه بهار آزادی با طرح جدید معروف به امامی، که توسط استاد جعفر نجیبی طراحی شده‌است از سال ۱۳۷۰ آغاز شده و تاکنون نیز ادامه دارد ولیکن تمامی سکه‌هایی که در سال‌های ۸۷ ,۸۸, ۸۹ و بعد از آن ضرب شده با تاریخ ضرب سال ۱۳۸۶ می‌باشد. به گفته بانک مرکزی هدف از این کار جلوگیری از اختلاف قیمتی برای سکه‌هایی با سال ضرب جدید می‌باشد

مشخصات سکه بهار آزادی

مسکوک طلای بهار آزادی از لحاظ مشخصات، منطبق است بر قانون مسکوک طلاو نیز قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا شکل این مسکوک بر اساس ماده دوم قانون ۱۳۳۷، مدور است و میزان عیار آن بر طبق ماده چهارم همان قانون عبارت است از ۹۰۰ در هزار طلای خالص، و ۱۰۰ در هزار مس، یا آلیاژی از نقره و مس.